معرفی سیستم روانکاری خودرو و آشنایی با اجزای آن

۱. کارتل روغن (Oil Pan / Sump):

• کارکرد: این مخزن فلزی در زیر موتور نصب شده و محل ذخیره روغن موتور است. یک لوله مکش (Oil Pick-up Tube) درون آن قرار دارد که روغن را به سمت پمپ می مکد. کف کارتل معمولاً یک آهنربا دارد که ذرات فلزی ریز را به دام میاندازد.

۲. پمپ روغن (Oil Pump):

• کارکرد: قلب سیستم روانکاری است. این پمپ روغن را از کارتل مکیده و آن را تحت فشار به سرتاسر موتور، به ویژه به مجراهای روغن (Oil Galleries) میفرستد. پمپ معمولاً توسط میل لنگ یا میل بادامک به حرکت درمی آید.

۳. فیلتر روغن (Oil Filter):

• کارکرد: روغن تحت فشار خروجی از پمپ، قبل از رسیدن به قطعات موتور، از فیلتر عبور میکند. فیلتر، ناخالصی ها، ذرات فلزی، کربن و آلودگیهای موجود در روغن را جذب میکند تا روغن تمیز به قطعات برسد. تعویض به موقع فیلتر به اندازه تعویض روغن مهم است.

۴. مجراهای روغن (Oil Galleries/Passages):

• کارکرد: شبکه یی از کانالها و سوراخهای درون بلوک موتور و سرسیلندر هستند که روغن تحت فشار را مانند شریانهای خون به تمام نقاط ضروری موتور میرسانند (مانند یاتاقانهای میل لنگ، یاتاقانهای میل بادامک، پایه های سوپاپ و...).

۵. رادیاتور روغن (Oil Cooler):

• کارکرد: در خودروهای با عملکرد بالا یا دیزلی که روغن تحت فشار و حرارت زیادی قرار میگیرد، یک مبدل حرارتی کوچک (شبیه رادیاتور کوچک) نصب میشود. روغن داغ از داخل آن عبور کرده و توسط جریان هوا یا مایع خنک کننده موتور، خنک میشود تا ویسکوزیته (غلظت) خود را حفظ کند.

۶. فشارسنج روغن (Oil Pressure Sensor/Switch):

• کارکرد: این سنسور فشار روغن در سیستم را اندازه گیری میکند. اگر فشار روغن به دلیل کمبود روغن، خرابی پمپ یا سایر مشکلات از حد مجاز کمتر شود، چراغ هشدار روغن روی داشبورد روشن میشود تا راننده را از وجود مشکل خطرناک مطلع کند.

۷. شیر فشارشکن (Pressure Relief Valve):

• کارکرد: این شیر یک قطعه ایمنی است که معمولاً درون پمپ روغن یا نزدیک آن نصب میشود. اگر فشار روغن به دلایلی مانند غلیظ بودن روغن در هوای سرد از حد مجاز بالاتر رود، این شیر باز شده و اجازه میدهد بخشی از روغن به طور کنترل شده به کارتل بازگردد و از آسیب دیدن سیستم بر اثر فشار بیش از حد جلوگیری کند.

۸. آبپاش پیستون (Piston Oil Jets/Squirters):

• کارکرد: در بسیاری از موتورهای مدرن، نازلهای کوچکی وجود دارند که روغن خنک را مستقیماً به سطح زیرین پیستونها و دیواره سیلندر میپاشند. این کار به خنککاری شدید پیستونهای داغ و بهبود روانکاری کمک میکند.

چرخه کاری سیستم روانکاری:

1. پمپ روغن، روغن را از کارتل مکش میکند.

2. روغن مکیده شده را با فشار به سمت فیلتر روغن میفرستد.

3. روغن پس از تصفیه در فیلتر، وارد مجراهای اصلی روغن در بلوک موتور میشود.

4. روغن از این مجاری به تمامی نقاط حیاتی موتور از جمله یاتاقانهای میل لنگ، یاتاقانهای میل بادامک، پایه های سوپاپ، و... میرسد.

5. روغن پس از روانکاری قطعات، توسط نیروی جاذبه به پایین چکه کرده و به کارتل بازمیگردد.

6. این چرخه به طور مداوم و با سرعت بالا در حین کار موتور تکرار میشود.

به طور خلاصه، سیستم روانکاری مانند سیستم گردش خون برای موتور عمل میکند که سلامت و طول عمر آن را تضمین مینماید.